Mağusa Suriçi ve Uygulanmayan İmar Planı
Çok uzun yıllar tartışılıp nihayetinde geçtiğimiz dönemde hayata geçen Gazimağusa-İskele-Yeniboğaziçi İmar Planı geniş bir bölgeyi içine alan bir yasal düzenleme... Her ne kadar geç de olsa hayata geçmesi yine de bir olumluluk. Fakat İmar Planı’nın hayata geçmesinin bilinçli olarak geciktirilmesi ve Mağusa’dan Karpaz’a kadar çevrenin, sulak ve tüm doğal alanlarla beraber arkeolojik alanların ve tarihi yapının tehdit edecek şekilde vahşi bir yapılaşmanın da bu geciken süreçte izinlendirildiğini buraya not düşmeden geçmemek lazım.
Yaklaşık 190 sayfa civarında olan bu İmar Planı’nın 14 sayfası da Mağusa Suriçi’ne ayrılmış durumdadır. Burada Mağusa Suriçi’nin ciddi biçimde bir değer olduğuna vurgu yapılarak buranın tarihi, turistik ve kültürel birikimiyle nasıl değerlendirileceğine açıklık getirilmektedir. Farklı zamanlarda yapılan çalıştaylardan da yararlanan bu planda, Mağusa Suriçi için ortak vizyonu “kültürel miras değerleri iyi korunmuş, kentsel donatıları daha nitelikli, ekonomik ve sosyal olarak daha güçlü, yaşayan ve yaşanabilir bir Mağusa Suriçi”dir denmektedir.
Bu ortak vizyondan yola çıkılarak planın ilkeleri ortaya konuyor ve Suriçi bir takım ana bölgelere ayrılıyor. Kamusal meydan ve alanlar, ticari koridorlar, konut ve turistik bölgeler, kültürel aktiviteler ve arkeolojik alanlar haritalarda ayrı ayrı gösteriliyor. Tarihi yapıların korunmasına, kapsamlı ve basit onarımına ciddi vurgular yapılıyor.
Tam da Basit onarım sınıfına giren müdahalelerin “Mağusa Suriçi Tarihi Çevre Koruma ve Geliştirme Komisyonu” bünyesinde görevlendirilecek uzmanlar tarafından değerlendirilmesi, hazırlanmış rehber kitapçıklara referans verilerek önerilerde bulunulması ve yapım aşamasında denetlenmesinden bahseden İmar Planı’nın bu maddesi bugüne kadar göz ardı edilmiştir. Bu komisyonun amacı ve kimlerden oluşacağı da şöyle tarif edilmektedir:
“İmar planında alınmış kararlar ve yasal mevzuatlara paralel olarak gerekli teknik ve sosyal bilgi altyapısının, eylem planlarının, planların uygulama ve denetleme mekanizmalarının oluşturulması ‘Mağusa Suriçi Tarihi Çevre Koruma ve Geliştirme Komisyonu’nun başlıca amacıdır.
Komisyon 4 tanesi koruma ve restorasyon yüksek lisansı yapmış uzman mimar ve mühendis, 3 tanesi sivil toplum örgütleri, 1 Gazimağusa Belediyesi‘nden, 1 de Eski Eserler ve Müzeler Dairesi‘nden olmak üzere 9 kişiden oluşacaktır.”
Komisyonun görev ve sorumlulukları İmar Planı’nda çok net olarak tarif edilmektedir. Hep Suriçi’nde yetki karmaşası, denetim eksikliği, acil eylem planından bahsediyoruz. İşte tam da bu görevleri üstlenecek ve yasal yetkilerle donatılmış bu komisyonun kurulması şu ana kadar mümkün olmamıştır. Sadece belediye bünyesinde, yetkisi olmayan ve genelde görüş alış-verişi şeklinde geçen toplantılar organize edilmekte ve yaptırım gücü olmadığından da bu toplantılardan da yeterli verim alınamamaktadır.
“Mağusa Suriçi Tarihi Çevre Koruma ve Geliştirme Komisyonu” İmar Planı’nda tarif edilen görev ve sorumluluklar çerçevesinde yasal mevzuata uygun kurulmadığı sürece, Mağusa Suriçi için detaylı bir şekilde hazırlanan kapsamlı 14 sayfalık İmar Planı büyük bir oranda havada kalmaya devam edecektir.
