Thuringen Eyaletinin Başkenti Erfurt Gezimiz
Erfurt’u Yeni yılı birlikte geçirmek için gittiğim Aralık ayının son günlerinde gezebilmiştik kızım Helin ile birlikte. Meşhur Domplatz meydanında kurulan Christmas marketi kaçırsam da şehrin Kramerbrücke köprüsü yakınlarında kurulan christmas marketi halen duruyordu. Tüm sokaklar ışıl ışıldı.
Helin’in yaşadığı Jena şehri ile Erfurt arasında trenle yaklaşık bir saatlik bir mesafe var. Helin’in sık sık gittiği bir şehir olduğundan Erfurt’ta çektiği fotoğrafları yolluyordu bana. Çok beğenmiştim, çok da merak ediyordum Erfurt’u. Şehrin tam ortasından, apartmanların altından geçen Gera Irmağını görmeyi çok istiyordum. Katedrali, Krämerbrücke köprüsünü, sokaklarını.
ALMAN BİRLİĞİ KUTLAMALARI
Belki duymuşsunuzdur 3 Ekim 2022 yılında Almanya’nın yeniden birleşmesi anısına yapılan Alman Birliği Günü kutlamaları, Thüringen eyaletinin başkenti Erfurt'ta yapılmıştı. Kutlamalar televizyonda da yayınlanmıştı. Kutlamalar için 120.000 ziyaretçinin geldiği Erfurt’ta üç günlük bir halk festivali gerçekleştirilmişti. 2022 yılında Erfurt’ta 32. yıl dönümü kutlanan Alman birliğinin sloganı "Kaynaşarak büyümek"ti.
Yeniden birleşme kutlamalarını dönüşümlü olarak her yıl 16 eyaletten birinde düzenleniyor. O yıl hangi eyaletin başbakanı Federal Konsey’e başkanlık ediyorsa o eyalet kutlamaları üstleniyor; Federal Konsey, eyaletlerin Alman siyasetinde söz sahibi olmasını sağlayan eyaletler meclisi. Federal Konsey’e 2022 yılında Thüringen Eyaleti Başbakanı başkanlık ediyor, yeniden birleşme öncesinde bu eyalet Doğu Almanya diye bilinen Demokratik Almanya Cumhuriyeti’ne aitti, bu yüzden özgür Batı‘da değil Duvar‘ın arkasında bulunuyordu. Bizde Kıbrıs’ın kuzeyi gibi.
Erfurt’u gezerken ben de bizim ülkemizdeki duvar (bizde duvar yok ama sınır kapıları var) ne zaman yıkılacak acaba, ölmeden görebilecek miyiz o günleri diye düşünmeden edememiştim. Yıkılan Berlin duvarını gezerken de kendimce dualar etmiş, ölmen ben de o günleri görmek için duvara dokunup totem yapmıştım Berlin’de.
Kıbrıs’ta sınır kapılarının kaldırıldığını ve barışın geldiği günü, biz de milli bayram ilan edip her yıl Lefkoşa Ledra sınır kapısının olduğu yerde hatta her bölgemizdeki sınır kapılarının bulunduğu yerlerde festival yapıp kutladığımızı hayal ettim Erfurt’u gezerken. Türkçe-Rumca şarkılar eşliğinde danslar edip eğlendiğimizi. Kendi yaşadığım şehirde bir diğer sokağa geçmek için pasaport göstermeyeceğimiz günleri yaşamayı. Umarım hayal olmaktan çıkar ve biz de o günleri yaşarız. Umutların tükendiği bu son yıllarda bunu başaran ve 32. Yıl dönümünü kutladıkları bir şehirde gezmek bir yandan umut ışığı olurken bir yandan da bizler başaramadığımız için öfkeleniyor insan.
Thuringen eyaleti başkanı Ramelow, 3ekim 2022 yılındaki kutlamalar’da yaptığı konuşmada “Thüringen, birlik kutlamalarını kim olduğumuzu gururla göstermek için kullanacak” diyor. Eyaletler bu kutlamalarla kültürel ve ekonomik zenginliklerini de tanıtmış oluyorlar.
THÜRİNGEN EYALETİ ÜNLÜLERİ
Şüphesiz, klasik Alman kültüründeki en önemli isimlerden bazıları Thüringen eyaletinde doğmuş ve yaşamıştır. Önemli besteci Johann Sebastian Bach burada doğdu. En ünlü Alman şairleri Johann Wolfgang Goethe ve Friedrich Schiller, Weimar'da yaşayıp, çalıştılar. Ve bir ortaçağ kalesinin ideal bir resmini oluşturan Wartburg'da Martin Luther İncil'in Yeni Ahit'ini Almanca'ya çevirerek bununla Reform'u başlattı.
1945'ten sonra Almanya'nın bölünmesi, Sovyet işgali nedeniyle Doğu Almanya'yı ülkenin batısından çok daha fazla vurdu. Yeni eyaletler olarak tanımlanan beş doğu Alman eyaleti, ekonomik açıdan henüz batıdaki eski eyaletler kadar güçlü değiller. Yine de Erfurt belediye başkanı Andreas Bausewein kutlamalardaki konuşmasında “Bu eyalette son 32 yılda inşa edilenlerle gurur duymalıyız” diyor. Erfurt bunun en iyi kanıtı. Bir tabloyu andıran sokakları ve sessiz konumu ile yenilenmiş tarihi şehir merkezi görülmeye değerdir.
ERFURT KLASİK DOĞU ALMAN KENTİ
Erfurt, Almanya'nın Türingiya eyaletinin başkentidir ve Almanya'nin coğrafik merkezine en yakın olan şehirdir. Coğrafik olarak Erfurt "Thüringen Havzası"'nın güney kısmında ve "Unstrut Irmağı"'nın bir kolu olan "Gera Irmağı"'nın geniş vadisi içinde konumlanmıştır. Şehrin güneyinde "Steigerwald" ormanları bulunur. Şehrin 100 km kuzeydoğusunda Leipzig, 113 km kuzeybatısında Kassel, 150 km güneyinde Nürnberg ve 180 km kuzeybatısında Hannover şehirleri bulunmaktadır.
Erfurt'un belediye sınırları içindeki nüfusu (2015 yılı sonu itibarıyla) 210.118 kişi olup şehir yaklaşık 500.000 kişi nüfuslu metropoliten şehirsel Erfurt-Weimar-Jena alanı içindedir.
Güneyinde Steigerwald ormanlarının olduğu kent, doğa zenginliği arayanların tercih ettiği destinasyonlardan biri haline geliyor. Bu küçük ama bir o kadar da güzel olan şehirde 25 köy kilisesi, 15 manastır ve 10 adet küçük kilise var. Tüm bu yapıların çatısı kule şeklinde olduğu için bölge “Kule Zengini Erfurt” olarak da anılıyor.
Şehirde ilk yerleşim izlerinin ortaya çıkması Orta Çağ dönemine kadar uzanıyor. Doğası ve tarihsel kalıntılarının günümüze kadar büyük bir özenle korunduğu kentte, zamanında Martin Luther’in 5 yıl boyunca içinde yaşadığı manastır, kiliseler ve Orta Çağ’dan Yeni Çağ’a dayanan sanatsal yapılar bulunuyor. Orta Çağ döneminde ticaret alanında büyük çıkış yakalayan bölgede, 1117 yılında tahtadan bir köprü inşa edilmiş ve daha sonra dayanıklılık açısından bu köprü yıkılarak yerine daha heybetli bir taştan köprü yapılmış.
ERFURT SANAYİ BÖLGESİ VE YEŞİL KALP
Thüringen eyaleti en büyük sanayi bölgesi olan “Erfurter Kreuz” (Erfurt Kavşağı)’de sahip bir eyalettir. Fraunhofer Enstitüsü burada, Batarya Yenilik ve Teknoloji Merkezi'nde (BITC) araştırmalar yürütüyor ve Siemens Enerji, son teknoloji jeneratörler üretiyor. Lufthansa, motorlarına yüksek teknolojili bir test standında yine burada servis veriyor. Çinli CATL grubu şu anda elektrikli otomobiller için akülerin üretildiği 1,8 milyar euroluk bir tesis inşa ediyor. Turizm, araç ve makine mühendisliği, optik ve gıda üretimine odaklanarak ekonomi için de önemli bir rol oynuyor. Ormanların bolluğu nedeniyle Thüringen'in “Almanya'nın Yeşil Kalbi” olarak adlandırılması da tesadüf değildir.
ERFURTTA GEZİLECEK YERLER
*KRÄMERBRÜCKE
Almanya’nın en eski köprülerinden biri olan Kramerbrücke, şehrin tarihi simgelerinden biridir. Halk arasında ‘’tüccar köprüsü’’ olarak anılan köprü ilk olarak tahtadan inşa edilmiş, 1325 yılında ise taştan köprüye çevrilmiştir.
79 metre uzunluğunda olan köprünün üstünde; evler, butikler, kilise ve kafeler bulunmaktadır. Hem gezebileceğiniz hem de dükkanlara girebileceğiniz bu köprü Erfurt’un en kalabalık noktalarından biridir. Ben de bayıldım hem köprüye hem de köprünün etrafındaki sokaklara. Hediyelik eşyalar satan dükkanları ve kafeleri ile şahane bir sokak burası.
*ERFURT CATHEDRAL
Erfurt’ta 14.yüzyılda inşa edilmiş olan kilise, Erfurt’ta bulunan en önemli tarihi ve dini yapılardan biridir. Romanesk ve Gotik tarzın kullanıldığı katedral, yapılmış olduğu dönemin en büyük çanlarından birine sahiptir.
Katedral, vitray pencereleri, süslemeleri ve zengin görünümlü mobilyalarıyla sadelikten oldukça uzak. Katedrali ziyaret etmenizi ve kulesinden muhteşem şehir manzarasını seyretmenizi öneriyorum. Biz akşama kadar şehirde kaldığımızdan akşam ışıkları ile de görülmeğe değer. İnanılmaz ihtişamlı bir katedral.
*THURİNGİAN ZOO PARK
Tek bir parkta dünyanın her yerinden çeşitli hayvanları görmenizi sağlayan Thurigian Zoo Park’ta birbirinden farklı 120 tür bulunuyor.800’den fazla canlıya ev sahipliği yapan parkın içerisinde; Afrika filleri, timsahlar, zürafalar, zebralar, beyaz gergedanlar, flamingolar ve farklı türden maymunlar bulunmakta.
Canlıların doğal yaşamlarındaki standartları altında güvenli bir şekilde ziyaret etme fırsatını sunan bir parkı burası. Özellikle çocukların sevebileceği bir park.
*OLD SYNAGOGUE
Erfurt’un Alte Synagogue kentinde inşa edilmiş olan Eski Sinagog, yıllar boyunca gereken değeri göremeyip farklı işletmeler tarafından kullanılmıştır.11.yüzyılda yapılmış olan sinagogu Erfurt şehri 1998 yılında satın almıştır.
Zaman içerisinde birçok değişikliğe uğrayan yapı son olarak 2009 yılında Alte Sinagog Müzesi’ne dönüştürülmüştür. Bu eski yapıyı ziyaret ettiğinizde içerisinde; Yahudi mahallelerinde bulunan hazineleri ve altınlar, gümüş yemek takımları, bozuk paralar ve mücevherleri görebilirsiniz.
*NATURAL HİSTORY MUSEUM OF ERFURT
Erfurt’un geçmişine ışık tutan Erfurt Doğa Tarihi Müzesi,1577 yılından kalma bir ambarda kurulmuştur.800 metrekarelik alanı kaplayan bu müze, şehrin doğa geçmişiyle alakalı önemli sergilere ev sahipliği yapmaktadır. Toplamda 6.500 numunenin bulunduğu müze içerisinde şehre ait özel koleksiyonları gezebilirsiniz.
* ANGER MUSEUM
Anger Müzesi, 1706-1712 yılları arasında inşa edilmiş bir yapı içerisinde Orta Çağ’dan günümüze kadar ulaşmayı başarmış eserlere ev sahipliği yapıyor. Diğer müzelerden farklı olarak sadece kraliyet koleksiyonlarına değil, şehrin ekonomik ve kültürel yönünü yansıtan farklı koleksiyonları da sergiliyor.
18. ve 20. Yüzyıldan kalma heykellerin, sofra takımları, porselenler ve resimlerin bulunduğu müze, Erfurt’taki ürünlerin zaman içerisindeki değişimlerinin gösterilmesi açısından büyük öneme sahip. Farklı dönemlere ait geniş koleksiyonların bulunduğu Anger Müzesi’ pazartesi hariç her gün ziyaret edebilirsiniz.
*MUSEUM NEUE MÜHLE
Eski zamanlarda bir değirmen şehri olan Erfurt’ta günümüzde işlevsel olarak hala kullanılan sayılı değirmen kalmıştır. Neue Mühle Müzesi, şehre ait özel koleksiyonların görülebileceği ve eski değirmen örneklerini gezebileceğiniz önemli bir noktadır.
*WACHSENBURG CASTLE
10.yüzyılda inşa edilmiş olan Wachsenburg Kalesi, yapılan iyileştirme çalışmalarıyla günümüze kadar gelmeyi başarmıştır.
17. ve 19.yüzyıllarda büyük çoğunluğu yeniden inşa edilen kale günümüzde otel ve restoran kısımlarıyla hizmet veriyor. Şehrin yüksek bir tepesine inşa edildiği için harika bir manzara eşliğinde yemek yiyebilir ve nostaljik odaları içerisinde konaklama keyfini çıkarabilirsiniz.
*DOMPLATZ (KATEDRAL MEYDANI)
Erfurt’un yüzyıllardır en önemli noktalarından biri olan Katedral Meydanı, bazen bir Pazar yeri bazen de önemli etkinliklerin düzenlendiği bir alan olabiliyor. Şehrin en geniş sosyal alanlarından biri olan Domplatz, uğramanız gereken turistik noktalardan biridir. Thüringen eyaletinin en büyük christmas marketi de burada kurulmuş. Ben gitmeden önce meydandaki market bitse de kentin krämerbrücke köprüsünün olduğu sokaklarda halen devam eden daha küçük bir christmas market vardı. Biz de Helin ile orada sıcak şarap içip çikolatalarından tadmış, güzel vakit geçirmiştik.
*EGA PARK
Erfurt’un en renkli ve canlı noktalarından olan Ega Park,360.000 metrekarelik alana kurulmuştur. Hem dinlenmek için hem de eğlenmek için tercih edilebilecek park,Erfurt’un canlılığını temsil ediyor. Ega Park, Almanya’daki bahçecilik geleneğinin devam ettirilmesi ve bahçe mimarisinin görülebilmesi için dizayn edilmiş.
Avrupa’nın en büyük süs çiçeği alanlarından birine sahip olan Ega Park, botanik kısmı sayesinde ruhunuzun dinlenmesini sağlıyor. Güller için ayrı bir kısmın bulunduğu bahçede, klasik ve modern bahçeler bir arada bulunmakta.
Botanik kısmını gezdikten sonra tesis kısmında yemek yiyip konaklayabileceğiniz alanlarında bulunduğu Ega Park’ı huzurlu bir gün için tercih edebilirsiniz.
*ERFURT ÜNİVERSİTESİ
629 yıllık bir tarihe sahip olan Erfurt Üniversitesi, 1379 yılında kurulmuştur. Oldukça köklü bir geçmişe sahip olan okul, Almanya’daki en eski üniversitelerden de birisidir. Erfurt üniversitesi, 1994 yılında, yeniden restore edilerek modern bir görünüm kazanmıştır. Thüringen eyaletindeki üniversitelerden olan üniversitede, çeşitli akademik programlarda toplam 5710 öğrenci öğrenim hizmeti almaktadır. Eğitim fakültesi ile tanınan üniversite, aynı zamanda araştırma ensitüsü olarak Kültürel ve Sosyal çalışmalar yapan meşhur Max Weber Center bulunmaktadır.
ERFURTTA NE YENİR?
Thüringen eyaletinin en meşhur yiyeceği geçen haftaki Jena yazımda da belirttiğim gibi elbette sosistir. Erfur’tun en meşhur yiyeceği de kızarmış sosis ve köftedir. Almanya’nın geneli için size öve öve bitiremeyeceğim bir yemek kültürleri ya da mutfakları yoktur esasında. Ama sosisleri ünlüdür. Bir de Schnitzel ve pomes adını verdikleri patatesleri. Schinitzel’in yanında servis ettikleri bizim erişte olarak bildiğimiz annelerimizin yaptığı makarnayı inek yağında kavurarak servis ediyorlar. Tatlıları şahanedir ama. Alman mutfağının en ünlü tatlılarından biri Berliner’dir. Berliner, içi marmelat ya da çikolata dolgulu hamur parçalarının derin yağda kızartılmasıyla hazırlanıyor. Servis önceci Berliner’lerin üstü pudra şekeriyle kaplanıyor. Bir de benim Almanya’da olduğum şürece severek yediğim Brezel adındaki ekmekleri ünlüdür ki ben Brezel’i Ankara simitine benzetiyorum. Susamsızdır ama üzerinde kaya tuzu taneleri olan gevrek bir simit. Almanya’nın hamur işleri, ekmekleri de meşhurdur tabi.
Ben Erfurt’u gezerken çok keyif aldım. Kızımla birlikte gezmekse tarif edilemez bir keyif benim için. Gezdiğim şehirleri adım adım her köşesini gezmeyi çok seviyorum. Bir de her şehrin akşamlarını da görmeyi ihmal etmiyorum. Umarım sizler de okurken keyif alırsınız.
Haftaya Almanya’nın Frankfurt şehrini gezeceğiz hep birlikte. İyi bir Pazar dilerim …..
Filiz Uzun
