ABD'deki Brown Üniversitesi’nden bilim insanları, Antarktika’daki buzulların erimesinin beklenmedik ve şiddetli bir sonucu olabileceğini ortaya koydu. Hakemli bilimsel dergi Geochemistry, Geophysics, Geosystems’de yayımlanan araştırmaya göre, buz tabakasının erimesi, Antarktika’nın altında yer alan bu 100’den fazla volkanın patlamasına yol açabilir.
Bu volkanlardan bazıları yüzeyde görünürken, birçoğu ise Antarktika Buz Tabakası’nın kilometrelerce altında saklı durumda. Küresel iklim değişikliği, yalnızca buzulların erimesine ve deniz seviyelerinin yükselmesine neden olmakla kalmıyor, aynı zamanda erimeyle birlikte kayaların üzerindeki devasa ağırlık da ortadan kalkıyor.
Daha önce yapılan çalışmalar, farklı bölgelerdeki buzul altı volkanların eriyen buz nedeniyle artan aktivite gösterdiğini kanıtlamıştı. Yeni araştırmada, jeofizikçi A.N. Coonin ve ekibi, Antarktika’daki buz tabakasının kaybının bu gömülü volkanlar üzerindeki etkisini anlamak için 4.000 bilgisayar simülasyonu gerçekleştirdi.
Simülasyonların sonucunda, buz tabakasının kademeli olarak erimesinin buzul altındaki volkanik püskürmelerin sayısını ve büyüklüğünü artırabileceği anlaşıldı. Bunun temel nedeni, eriyen buzun yüzeyin altındaki magma odalarındaki basıncı azaltarak sıkışmış magmanın genişlemesine yol açması. Magmanın bu şekilde genişlemesi, odanın duvarlarına olan basıncı artırarak patlamaları tetikliyor.
Ayrıca, bazı magma odalarının içinde normalde magmada çözünmüş halde bulunan bol miktarda uçucu gaz bulunuyor. Magma soğudukça ve üstteki basınç azaldıkça, bu gazlar bir soda şişesinin açılmasıyla fırlayan gazlar gibi dışarı çıkıyor ve magma odasındaki basıncı yükseltiyor. Bu süreç, bir buzul altı volkanında püskürmenin daha hızlı başlamasına neden olabiliyor.
Buzul altı volkanların patlamaları genellikle yüzeyden görünmüyor. Ancak bu püskürmeler, yüzeyin derinliklerinde buz erimesini artırarak üstteki buz tabakasını zayıflatabilir. Bu durum, eriyen buzun neden olduğu basıncın daha fazla azalmasına ve volkanik aktivitelerin tekrar eden bir döngü içinde artmasına neden olabilir.
Araştırmacılar, bu sürecin çok yavaş ilerlediğini ve yüzlerce yıl sürdüğünü vurguluyor. Öte yandan, Antarktika’nın buz tabakasının son buzul çağında çok daha kalın olduğu biliniyor. Magmanın genişlemesi ve gazların serbest kalması gibi süreçlerin geçmişteki volkanik patlamalara katkıda bulunmuş olabileceği düşünülüyor.
