Avrupa Sayıştayı (European Court of Auditors - ECA) Perşembe günü yayınladığı raporda, geçen yıl Avrupa Birliği'nin (AB) 240 milyar euro'luk bütçesindeki hataların yüzde 5.6'ya yükselerek mali krizden bu yana görülmemiş bir düzeye ulaştığını açıkladı.
Sayıştay, üye devletlerin Brüksel'den harcama zaman sınırı olan "para kovalarını" kapmak için acele etmeleri nedeniyle, AB'nin bütçe gözlemcisinin bloğun harcamaları hakkında üst üste beşinci kez olumsuz görüş bildirdiğini ve bunun resmi bir kırmızı kartı temsil ettiğini belirtti.
ECA Başkanı Tony Murphy, 2023 yılında "önemli ve yaygın" başarısızlıklar tespit edilen raporda yazdığı ön sözde "AB bütçesi için tahmin edilen hata seviyesindeki önemli artış ... endişe vericidir," dedi.
Rapora göre başlıca suçlu AB'nin uyum harcamaları oldu. Bloğun en yoksul bölgelerini kalkındırmayı amaçlayan yatırımlardaki hatalar, fon akışlarının sona erdiği bir dönemde, 2021'de yüzde 3,6'dan yüzde 9,3'e yükseldi.
Denetçiler, geçen yıl uyum harcamalarının, Kurtarma ve Dayanıklılık Tesisi (RRF) olarak bilinen pandemi döneminden kalma ayrı bir programla çakıştığını ve fon alan çok sayıda uygunsuz projenin sorumlusunun zaman ve kapasite kısıtlamaları olabileceğini belirtti.
Murphy, 2023 yılında toplam 239 milyar euro'luk ödeme ve 543 milyar euro'luk ödenmemiş taahhütler öngören bütçe hakkında gazetecilere yaptığı açıklamada, "harcanacak çok para vardı" ancak, "sadece üye devletlere kova kova para vermek ideal çözüm değil," dedi.
-'Sorunlu'
Murphy, maliyetleri takip etmenin "son derece zor" olması nedeniyle "RRF'nin hesap verebilirlik ve izlenebilirlik açısından sorunlu olduğunu" söyledi. Sayıştay, hibe ödemelerinin üçte birinin uygunsuz olduğunu tespit eden bir incelemenin ardından RRF hakkında sarı kart - nitelikli görüş - sundu.
Sayıştay raporuna göre, Yeni Nesil AB olarak bilinen tartışmalı pandemi bağlantılı ortak borçlanma programı AB'yi Avrupa'nın en büyük borç verenlerinden biri haline getirdi. Ancak halen ödenmemiş olan 460 milyar euro'nun nasıl geri ödeneceği belirsiz.
Murphy, prensipte AB'nin mevcut AB bütçesinin tükenmesi halinde borçların ödenmesini sağlayacak kademeli bir mekanizmaya sahip olduğunu ancak faizlerin zaten yüz milyonlarca dolara mal olduğu düşünüldüğünde, anaparanın geri ödenmesinin AB bütçe harcamalarını daha da sıkıştıracağını düşünüyor.
"Başka bir kaynak belirlenmediği sürece ... diğer öncelikler zarar görecektir" dedi ve ekledi: "Ne yazık ki, adından da anlaşılacağı üzere, bu yükü taşımak bir sonraki nesil AB vatandaşlarına düşecek."
AB için yeni gelir kaynaklarına ilişkin fikirler büyük ölçüde başarısızlığa uğradı. AB üye devletleri çevreyi kirletenlere ya da şirket karlarına yönelik yeni Brüksel vergileri planlarına şüpheyle yaklaşıyor.
Denetçiler, AB'nin 2023 hesaplarının doğru ve adil bir görünüm sunduğunu kabul etti ve bloğun büyük ölçüde ulusal maliye bakanlıklarının katkılarından oluşan gelir kaynaklarıyla ilgili herhangi bir soruna işaret etmedi.
ECA, bütçe hataları ve usulsüzlüklerin mutlaka dolandırıcılık ya da israf anlamına gelmediğini vurguladı. Ancak 2023 yılında Lüksemburg merkezli mahkeme, AB'nin dolandırıcılıkla mücadele birimi OLAF'a 20 vaka bildirdi. Bir önceki yıl bu sayı sadece 12'ydi.
Avrupa Komisyonu yaptığı açıklamada, ECA'nın "değerli içgörüler içeren" kapsamlı çalışmasını "memnuniyetle karşıladığını" söyledi. Ancak beş yıllık görev süresinin "bir dizi benzeri görülmemiş krizle" geçtiğini savundu.
Açıklamada, "Komisyon iyileştirmelerin gerekli olduğunu kabul ediyor ve buna göre hareket ediyor," denildi.
AB yürütme organının kendisi daha düşük hata oranları hesaplamakta ve aradaki farkı, personel sayısının nasıl tanımlanacağı gibi küçük veya teknik konulardaki metodoloji farklılıklarını gerekçe göstererek açıklamaktadır.
"Komisyon, her bir hesap yılı ve program için hata oranını yüzde 2'nin altında tutmak amacıyla hataları önlemek, tespit etmek ve düzeltmek için sağlam bir güvence modeline sahip olduğunu düşünmektedir," diyen Komisyon sözcüsü, ECA'nın ayrıntılı tavsiyelerinin bir kısmını reddetti.
"Uygulama döneminin yarısında ECA'nın pozisyonuna uyum sağlamak için yaklaşımın değiştirilmesi ne uygulanabilir ne de tutarlı olacaktır," diyen sözcü, Komisyon'un RRF'nin temel düzenlemelerine bağlı kalacağını sözlerine ekledi.
