Batılı ülkeler ve Rusya arasında tarihi bir tutuklu takası yapıldı. Türkiye’nin Milli İstihbarat Teşkilatı'nın (MİT) organizasyonunda Ankara'da yapılan 26 kişiyi içeren değiş tokuş, Soğuk Savaş'tan bu yana görülen “en büyük” takas oldu.
Önce Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin, sonra da ABD Başkanı Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris, tutuklu takası kapsamında serbest bırakılan ve ülkelerine dönenen kişileri havaalanında karşıladı.
TC Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre MİT’in organizasyonunda gerçekleşen takas kapsamında, bir tarafta ABD, Almanya, Polonya, Norveç ve Slovenya; diğer tarafta da Rusya ve Belarus'un dahil olduğu takas kapsamında üç ABD vatandaşı dahil 26 kişi serbest bırakıldı.
TC Cumhurbaşkanlığı, takas kapsamında "2’si çocuk 10 rehinenin Rusya’ya, 13 rehinenin Almanya’ya, 3 rehinenin de ABD’ye nakledildiğini" duyurdu.
Almanya’da cezaevinde bulunan ve Alman yetkililer tarafından Rusya Dış İstihbarat Servisi (FSB) subayı olmakla suçlanan Vadim Krasikov da takas edilen kişiler arasında.
Rusya'nın serbest bıraktığı isimler arasında Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich, ABD'li deniz piyadesi Paul Whelan ve Rus-Amerikan muhabir Alsu Kurmasheva'nın yanı sıra Rusya'da Ukrayna savaşını eleştirdiği için 25 yıl hapis cezasına çarptırılan muhalif siyasetçi Vladimir Kara-Murza bulunuyor.
TC Cumhurbaşkanlığı açıklamasında, tarafların temmuzda Türkiye'de bir araya gelip, süreci müzakere ettikleri kaydedildi.
Tutsaklar yedi uçak ile Ankara'nın Esenboğa Havalimanı'na getirildikten sonra, burada gerekli sağlık ve güvenlik kontrolleri yapılıp takas edildi.
-Biden'dan ilk açıklama
ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya platformu X'teki Başkanlık hesabından (@POTUS) konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "üç Amerika vatandaşı ve bir Amerikan yeşil kart sahibinin nihayet ülkelerine döneceğini" belirterek Paul Whelan, Evan Gershkovich, Alsu Kurmasheva ve Vladimir Kara-Murza'nın isimlerini paylaştı.
"Onların özgürlüğünü sağlayan anlaşma diplomasinin başarısıdır" denilen açıklama şöyle devam etti:
"Toplamda, aralarında beş Alman ve kendi ülkelerinde siyasi tutuklu olan yedi Rus vatandaşının da bulunduğu 16 kişinin Rusya'dan serbest bırakılmasını sağladık. Bu kadın ve erkeklerden bazıları yıllardır haksız yere tutuluyor. Hepsi de hayal bile edilemeyecek acılara ve belirsizliğe katlandı. Bugün, çektikleri ıstırap sona erdi."
ABD Başkanı, "Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Türkiye de dahil olmak üzere, bu sonuca ulaşmak için zorlu ve karmaşık müzakereler boyunca bizimle birlikte duran Müttefiklerimize minnettar olduğunu" söyledi.
ABD'nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake X hesabından, “Haksız yere hapse atılan Amerikalıların aileleriyle yeniden bir araya geliyor olması beni çok mutlu etti. Türkiye hükümeti de dahil bunun gerçekleşmesini sağlayan herkesi kutluyorum” paylaşımını yaptı.
-Biden’dan MİT'in yönettiği takas operasyonu için Türkiye'ye teşekkür
ABD Başkanı Biden, MİT'in yönettiği ve Ankara'da gerçekleşen takas operasyonuna ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Biden, açıklamasında, 3 Amerikan vatandaşı ile bir Yeşil Kart sahibi toplam 4 kişinin "Rusya'da haksızca tutuldukları cezaevinden" evlerine döneceklerini ve bundan büyük mutluluk duyduklarını belirtti.
Paul Whelan, Evan Gershkovich, Alsu Kurmasheva ve Vladimir Kara-Murza'nın serbest kalacak olmasından dolayı emeği geçen ülkelere ayrıca teşekkür eden Biden, "Bu zor ve kompleks müzakereler boyunca bu sonuca ulaşmak için Türkiye, Almanya, Polonya, Slovenya ve Norveç gibi müttefiklerimize müteşekkirim." ifadesini kullandı.
- Biden'dan "katkısı olan ülkelere ayrı ayrı şahsen teşekkür"
Daha sonra Beyaz Saray'da kameraların karşısına geçerek canlı yayında söz konusu takas anlaşmasını değerlendiren Biden, Rusya'da "haksız yere cezaevinde tutulduklarını" söylediği 4 Amerikalının serbest bırakılmasından dolayı çok mutlu olduklarını, bu konuda emeği geçen herkese ve tüm ülkelere çok minnettar olduklarını belirterek, şöyle devam etti:
"Bugün onların hepsi Rusya'dan ayrıldı, erken saatlerde Türkiye'ye uçtu ve kısa süre sonra evlerine dönecekler. Bu, aileleri için inanılmaz bir hafifleme ve rahatlama. Bu anlaşmayı mümkün kılan şey diplomasi ve dostluk başarısıdır. Birçok ülke bu işe katkı verdi. Benim ricam üzerine zor ve kompleks müzakerelere katıldılar. Bu ülkelere şahsen tekrar teşekkür ediyorum. Bir kez daha onlara teşekkür ediyorum."
Biden, bu anlaşmayla Rusya'nın toplam 16 tutukluyu serbest bıraktığını ve bu kişilerden 4'ünün Amerikalı, 5'inin Alman ve 7'sinin de Rus olduğunu ve bunlardan 4'ünün Rus muhalif Aleksey Navalnıy hareketiyle ilgili kişiler olduğunu belirtti.
Anlaşmanın uzun müzakereler ve zorlu bir süreç gerektirdiğini kaydeden Biden, "Bu anlaşma müttefiklerimiz olmadan mümkün olmazdı. Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Türkiye. Hepsi de harekete geçti ve bize destek oldu." dedi.
-“Tarihi takas” vurgusu
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da takası “tarihi nitelikte” diye tanımlayarak Soğuk Savaş'tan bu yana, bu kadar çok sayıda kişinin takas edilmediğine vurgu yaptı. Sullivan, “Bu, aylar süren bir dizi zorlu ve titiz müzakerelerin doruk noktasıdır” dedi.
Sullivan anlaşmanın aynı zamanda ilk kez bu kadar çok sayıda ülke ve müttefikin, haksız yere tutuklanan kişilerin serbest bırakılmasını sağlamak için birlikte çalıştığına işaret ettiğini söyledi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean Pierre de günlük basın brifinginde Türkiye ile ilgili bir soru üzerine, “Amerikalılar'ın bugün evlerine dönmelerinde oynadıkları rol için çok minnettarız” dedi.
-Rus istihbaratı FSB: Takas, Rus devlet kurumları ve yabancı ortakların çalışmalarıyla mümkün oldu
Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Ankara'da yapılan mahkum değişiminin, Rus devlet kurumları ve yabancı ortakların sistematik çalışmaları sayesinde olduğunu bildirdi.
Rus istihbaratı FSB'den yapılan açıklamada, Ankara'da havaalanında gerçekleştirilen takas sonucunda pek çok NATO ülkesinde tutuklu ve mahkum bulunan 8 Rus vatandaşının yanı sıra reşit olmayan çocuklarının anavatanlarına geri döndüğü belirtilerek, "Rus vatandaşlarının dönüşü, Rus yetkili kurumlarının ve yabancı ortakların sistematik çalışmaları sayesinde mümkün oldu." ifadesi kullanıldı.
-Fidan’dan, Ankara'daki takas operasyonuna ilişkin paylaşım
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ankara'da yapılan takas operasyonuna ilişkin, "Türkiye, Sayın Cumhurbaşkanı'mızın (Recep Tayyip Erdoğan) vizyonu doğrultusunda barışçıl diplomasinin merkezi olmaya devam edecektir." ifadesini kullandı.
Fidan, sosyal medya platformu X'ten, Ankara'da MİT yönettiği takas operasyonuna ilişkin paylaşım yaptı.
Fidan, "Bugün Ankara'da tarihi bir tutuklu takası operasyonu gerçekleştirildi. Bu operasyonda görev alan Milli İstihbarat Teşkilatı personelimizi yürekten tebrik ediyorum. Türkiye, Sayın Cumhurbaşkanı'mızın (Recep Tayyip Erdoğan) vizyonu doğrultusunda barışçıl diplomasinin merkezi olmaya devam edecektir." değerlendirmesinde bulundu.
-NATO ve AB, Ankara’da yapılan takas operasyonu memnuniyetle karşıladı
NATO ve Avrupa Birliği, Ankara'da yapılan takas operasyonuyla Rusya'daki tutukluların serbest bırakılmasını "memnuniyetle karşıladıklarını" bildirdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg sosyal medya paylaşımında, "Haksız yere alıkonulan müttefik vatandaşlarının ve Rus siyasi tutukluların bugün serbest bırakılmasını memnuniyetle karşılıyorum. NATO müttefikleri arasındaki yakın işbirliği bu başarıyı mümkün kılmıştır." değerlendirmesinde bulundu.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel, X hesabından, “Rus rejimi tarafından haksız yere hapse atılan 16 kişinin serbest bırakılmasını memnuniyetle karşılıyorum." ifadesini kullandı, , takasın gerçekleşmesine yardımcı olan Avrupalı ülkelere teşekkür etti.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, X sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, serbest bırakılanların "masum AB ve ABD vatandaşları ile Rus demokratlar" olduğu yorumunu yaparak, yaşanan gelişmeden duyduğu memnuniyeti ifade etti.
AP Başkanı Roberta Metsola da sosyal medya paylaşımında, "Rusya tarafından hukuksuz bir şekilde tutulan Evan Gerşkoviç, Alsu Kurmasheva dahil diğer muhalif isimlerin ve gazetecilerin gecikmiş de olsa serbest bırakılmasını memnuniyetle karşılıyorum. Özgürlükleri hiçbir zaman tehlikeye atılmamalıydı." ifadelerine yer verdi.
