ABD seçim yasalarına göre 50 eyaletten gelen delege oyları başkan yardımcısının liderliğinde sayılıyor. Dolayısıyla seçimleri Trump’a kaybeden Kamala Harris, aynı zamanda kendi yenilgisini onayladı.
Harris, Trump’ın zaferini bizzat duyurdu:
“Senato başkanına iletilen oylar şöyle: ABD başkanı için oy kullanmak üzere atanan seçmenlerin toplam sayısı 538. Bu toplam sayıda çoğunluk 270. ABD başkanı için oylar şöyle: Floridalı Donald J. Trump 312 oy aldı.”
Cumhuriyetçilerin alkışından sonra ”Californialı Kamala D. Harris 226 oy aldı” diye devam etti Harris.
Başkanlık seçimlerini açık ara kazanan Donald Trump, 20 Ocak’ta, yani seçimlerden 80 gün sonra ABD Başkanı Joe Biden’ın koltuğunu devralacak ve dört yıl aradan sonra Beyaz Saray’a dönecek.
Dört yıl önce ortalık karışmıştı
Bu süreç dört yıl önce ABD’nin başını epey ağrıtmıştı. 3 Kasım 2020 başkanlık seçimlerinde Biden’a karşı yenilgiye uğrayan Trump, seçimlere hile karıştığını iddia ederek destekçilerini kışkırtmıştı. Dahası başkan yardımcısı Mike Pence’i seçim sonuçlarını reddetmesi için baskılamıştı. Pence, direnmişti.
Sonra rüzgarı arkasına alan aşırı sağcı gruplar ve Trump destekçileri, 6 Ocak 2021’de seçim sonuçlarını onaylayacak ortak oturumun yapıldığı kongre binasını basmış ve kargaşaya yol açmıştı.
Trump’a kulak asmayarak seçim sonuçlarını onaylayan Pence için ‘İdam’ sloganı bile atılmıştı.
Üçü polis olmak üzere yedi kişinin öldüğü kargaşanın ardından 1572 sanık federal olarak suçlanmış, 645’i suçlu bulunarak hapse atılmıştı.
‘Büyük onur!’
Fakat baskını kışkırtan Trump’a bir yaptırım olmadı. Üstelik Trump, o günü "Sevgi doluydu" diye nitelemiş ve suçlular için af yetkisini kullanacağını söylemişti.
Mayısta Washington eyaletindeki bir seçim kampanyası sırasında da ‘‘Büyük onur!’’ demişti Trump: ‘‘6 Ocak’taki barışçıl protestocuları, ki ben onlara rehine diyorum, haksızlığa uğrayan insanları affetmek, büyük onur!’’
Başkanlığı barışçıl biçimde devretmeye hazırlanan 81 yaşındaki Biden, dört yıl önceki baskını hatırlatarak “Bu yıl böylesine utanç verici bir saldırıya şahit olmayacağımız için sevinmeliyiz” dedi.
Yine de tedbiri elden bırakmadılar. Kongre binasının bulunduğu Washington DC’de sıkı güvenlik önlemleri alındı.
Harris kendi yenilgisini onayladı
6 Ocak 2021’deki kargaşayı ‘tarihi yeniden yazma, hatta kazıma’ girişimi diye niteleyen Biden, o tarihin unutulmaması gerektiğini söyleyerek “Dört yıl önce olanların tekrarını kabul edemeyiz” dedi.
60 yaşındaki Harris kendi yenilgisini onaylayan ilk başkan yardımcısı değil. 1961’de dönemin Cumhuriyetçi başkan yardımcısı Richard Nixon, John F. Kennedy’e yenildiği seçimleri onaylamıştı. 2000’deyse Demokrat Al Gore, George W. Bush’a…
80 günlük bekleyiş
Peki ama kasım başındaki başkanlık seçimlerinin kazananı görevi devralmak için niye 6 Ocak’ı bekliyor? Basit: Anayasa böyle diyor.
Yasaya göre eski başkanın görev süresinin dolduğu ve yeni başkanın göreve başladığı tarih 20 Ocak öğlen vakti. Yani seçimlerden sonra geçiş süreci 80 gün sürüyor.
Fakat bu hep böyle değildi. ABD Anayasası’nı yazan Kurucu Babalar, başkanlık devri için gün belirlememişti. Yine de gelenek uzunca süre bozulmadı ve seçilmiş başkan 4-5 Mart’ta göreve başladı.
Gelenek 1933’te bozuldu. Mart ayında yapılan yemin törenleri anayasaya eklenen 20’inci maddeyle 20 Ocak’a çekildi.
Bu yasa kiminin aklına yatmıştı: Hem başkanlık geçiş süreci hem de ‘tarihi geçmiş’ kongre üyelerinin görev süresi kısalacaktı.
Nihayetinde bu yıl, 23’üncü kez, bir başkan 20 Ocak’ta yemin törenine katılacak: Donald J. Trump.
‘Anti-demokratik ve tehlikeli’
Fakat 80 günlük geçiş sürecini uzun olduğu için eleştirenler var. Eski ABD başkanı Bill Clinton yönetiminde üst düzey yetkili Mark Medish, uzun geçiş dönemi için ‘anti-demokratik ve tehlikeli’ diyor.
Medish’in endişeleri var: ‘‘Böylesine uzun bir geçiş dönemi aslında epey sorunlu ve ulusal riskleri doğrudan arttırıyor. Öyle bir dönem ki, yenilgiye uğramış veya artık yetkisi kalmamış bir başkan kontrolsüzce ve hesap vermeksizin ‘gidici’ yürütme yetkilerini kullanabiliyor.’’
Nitekim Biden seçim kampanyaları sırasında verdiği sözü tutmamış ve “Umarım Amerikalılar bu kararı anlayacaktır” diyerek vergi kaçırmakla suçlanan oğlu Hunter Biden için af yetkisini kullanmıştı.
